فن سانتریفیوژ چیست؟
فن سانتریفیوژ یک هواکش گریز از مرکز مکانیکی است که برای گردش و انتقال هوا در محیط، نیاز به نیروی گریز از مرکز دارد. این فن که در ابعاد بزرگ و کوچک تولید میشود، در کارخانجات، معادن، مصارف صنعتی، سیستمهای رایانهای، جاروبرقی و برخی لوازم آشپزخانه مانند هود مورد استفاده قرار میگیرد. انواع هواکشهای گریز از مرکز دمنده و مکنده به شرح زیر هستند:
- فن سانتریفیوژ بکوارد؛
- فن سانتریفیوژ فوروارد؛
- فن سانتریفیوژ ماینر؛
- فن سانتریفیوژ رادیال؛
- فن سانتریفیوژ فوروارد دمنده؛
- فن سانتریفیوژ بکوارد یکطرفۀ دمنده؛
- فن بکوارد بدون حلزونی دمنده.
در ادامه، مشخصات فنی، نحوۀ نصب، تعمیر و نگهداری این محصول را شرح خواهیم داد و شما را با نحوۀ انتخاب فن سانتریفیوژ آشنا خواهیم کرد.
مشخصات فنی هواکش گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ (فوروارد و بکوارد)
نحوۀ تخلیۀ هوا در فن سانتریفیوژ یا هواکش گریز از مرکز درجهت عمود بر محور گردش پروانه است و بیشترین مصرف این هواکش گریز از مرکز، در سیستمهای کانالی بههمراه فشار بالا است.
فن سانتریفیوژ برای استفاده در اماکنی که دارای هوای کثیف و ناخالصی و یا دمای بالا هستند، بسیار مناسب و کاربردی خواهد بود. از دیگر ویژگیهای منحصربهفرد فن بکوارد و فوروارد سانتریفیوژ این است که دارای توانایی مقابله با افت فشار بالای استاتیک در پکیجها و سیستمهای کانالکشیشده هستند. سرعت فن سانتریفیوژ برمبنای دور در دقیقه اندازهگیری میشود که سرعت عادی این هواکش گریز از مرکز در شرایط معمول از حداقل 78 دور در دقیقه آغاز شده و تا حداکثر 40 هزار دور در دقیقه ادامه پیدا میکند. البته هواکشهای گریز از مرکز سریعتری هم وجود دارد که جریان هوای قویتری را با سرعت بالاتر برای محیطهای صنعتی سخت ایجاد میکنند.
هواکش گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ برای بهحرکت درآوردن گازها، هوا و بخارها در سیستمهای تهویه و همچنین مقابله با افت فشارهای موجود در سیستمها بسیار کارآمد است. یکی از متداولترین و پرکاربردترین فنهای صنعتی، فن سانتریفیوژ یا هواکش گریز از مرکز است. ممکن است شما دمندهها را نیز جزو هواکش گریز از مرکز بدانید، اما آنها شرایط متفاوتتری نسبت به فن سانتریفیوژ دارند و به هیچ عنوان باهم یکی نیستند.
هواکش گریز از مرکز توانایی دستیابی به تراکم هوا در مقیاسهای بالاتر را دارد. ویژگی و خاصیتی که یک هواکش گریز از مرکز را از یک دمنده متمایز میکند، تفاوت در نسبت فشار آنها است. بهطور معمول، فشار و مقاومت ایجادشده توسط بلوئرها و کمپرسورها از هواکش گریز از مرکز بیشتر است. هواکش گریز از مرکز صنعتی جریان هوای ثابتی تولید میکند و معمولاً بازده استاتیکی بالایی دارد. هواکش گریز از مرکز صنعتی در زمینههای بسیار گستردهای کاربرد دارد و نیازهای صنعتی، درمانی، خدماتی و حتی مسکونی را نیز برطرف مینماید.
نحوه عملکرد فن سانتریفیوژ
مکانیزم کاری فن سانتریفیوژ به این صورت است که هوای ورودی بهطور موازی با محور گردش پروانه وارد هواکش گریز از مرکز شده و با حرکت دوار بهسوی اطراف پروانه، نوک و بالکها خواهد رفت. با این حرکت، انرژی جنبشی با جریان هوا مخلوط شده و با آهسته شدن حرکت، شدت جریان هوا قبل از داخل شدن به مسیر تخلیۀ فشار استاتیکی افزایش مییابد.
ورود هوا به دستگاه در فن سانتریفیوژ درراستای محور چرخشی هواکش گریز از مرکز انجام میپذیرد. درحین این پروسه، انرژی جنبشی و فشار استاتیکی هوا افزایش مییابد. هوای واردشده به فن برای خروج از آن تحت تأثیر نیروی گشتاور مرکز، حرکت چرخشی پیدا میکند. نکتۀ قابلتوجه درمورد عملکرد فن سانتریفیوژ این است که سرعت و حجم هوا در این فنها ثابت است، اما جرم هوا براساس چگالی آن تغییر میکند. به بیانی سادهتر، میتوان گفت که هوای محیط در هواکش گریز از مرکز، از قسمت ورودی وارد فن میشود، در قسمت پروانه 90 درجه میچرخد و سپس براثر نیروی گریز از مرکز شتاب میگیرد. درنهایت، روی پرههای فن جریان پیدا کرده و از محفظۀ فن خارج میشود.
فن سانتریفیوژ علاوهبر تهویه و انتقال هوای محیط، معمولاً برای کشیدن هوا از طریق مبدلهای حرارتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. هوای ایجادشده توسط پروانۀ این فنها توانایی مقابله و غلبه بر مقاومت موجود در هوا را دارد. فن سانتریفیوژ از انرژی جنبشی ایجادشده توسط پروانهها برای حرکت جریان هوا استفاده میکند. این مسئله باعث میشود تا جریان هوای ایجادشده، توانایی حرکت درمقابل مقاومت ناشی از کانالها، دمپرها و سایر اجزا را داشته باشد. همچنین جابهجایی جریان هوا توسط فن گریز از مرکز بهصورت شعاعی انجام شده و جهت جریان هوا نیز تغییر میکند.
اجزای اصلی فن یا هواکش گریز از مرکز
فن سانتریفیوژ در هر نوع و ابعادی که باشد، بهطور کلی از برخی اجزای مشترک و حیاتی تشکیل شده که با هماهنگی و تعادل موجود میان آنها قادر به فعالیت خواهد بود. این اجزای اصلی عبارتند از:
- هوزینگ هواکش گریز از مرکز؛
- پروانه؛
- داکت خروجی و ورودی هوا؛
- محور محرک پروانۀ فن؛
- درایور فن.
برخی از قطعات دیگر موجود در فن سانتریفیوژ که جزو قطعات فرعی این سیستمها محسوب میشوند و ممکن است در تمام انواع فنهای گریز از مرکز بهکار نرفته باشند، شامل موارد زیر میشوند:
- بلبرینگ؛
- یاتاقان؛
- دستگاه قفل پروانه؛
- ورق شفت؛
- محفظۀ تخلیۀ فن؛
- محفظۀ دریچۀ فن.
انواع متریال برای ساخت فن سانتریفیوژ
آلیاژ انتخابی برای ساخت جنس بدنۀ فن یا هوزینگ هواکش گریز از مرکز با توجه به شرایط کاری فن متفاوت میباشد. انواع آلیاژهایی که برای ساخت بدنۀ فن سانتریفیوژ بهکار میروند، به شرح زیر هستند:
- استیل؛
- گالوانیزه؛
- PVC؛
- ST37؛
- ABS.
نکتهای که در رابطه با فن سانتریفیوژ PVC وجود دارد این است که فن سانتریفیوژ ساختهشده از جنس PVC قابلیت کارکرد در شرایط سخت و خاص را دارد. هواکش گریز از مرکز با توجه به شرایطی که دارد، در دو نوع فن سانتریفیوژ ضداسید PVC و فن سانتریفیوژ ضدانفجار PVC طراحی و تولید میشود.
استفاده از این هواکش گریز از مرکز بیشتر در شرایطی که حرارت محیط بالا است و امکان آتشسوزی وجود داشته باشد، انجام میپذیرد. همچنین این فنها برای محیطهای اسیدی و شیمیایی که درصد خورندگی و از بین رفتن بدنۀ فن بسیار بالا است نیز مورد استفاده قرار میگیرند. شایان ذکر است که هواکش گریز از مرکز با کوپله شدن به یک الکتروموتور ضدانفجار میتواند به یک فن ضدانفجار PVC تبدیل شده و کاملاً آمادۀ استفاده در این شرایط خاص شوند.
انواع پروانۀ فن سانتریفیوژ
در هواکش گریز از مرکز، پروانۀ فنها با طرحهای مختلفی بهکار گرفته میشوند که در کارایی فن سانتریفیوژ تأثیر مستقیم دارند. پروانۀ فن سانتریفیوژ از تعدادی تیغه یا پره که روی یک توپی در مرکز این پروانه نصب شدهاند، تشکیل میشود. این پرهها به روشهای مختلفی روی پروانه چیده میشوند که از انواع آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پروانۀ خمیده Forward Curved))؛
- پروانۀ شیبدار رو به جلو (Forward Inclined)؛
- پروانۀ شعاعی (Radial Impeller)؛
- پروانۀ خمیده به عقب BAC کیلووات Ard Curved
- پروانۀ تیغهنازک (Air Foil)؛
- پروانۀ شیبدار رو به عقب BAC کیلووات Ard Inclined
توجه داشته باشید که پروانۀ فوروارد، پروانۀ شعاعی یا رادیال و پروانۀ بکوارد از مدلهای پرمصرف برای ساخت هواکش گریز از مرکز هستند. فن سانتریفیوژ بهطور کلی حجم ثابتی از جریان هوا را در یک سیستم معین بدون توجه به چگالی هوا جابهجا میکند. اما در این بین اصلاحاتی هم برای چگالی هوا درنظر گرفته میشود که مختص فنهایی است که بهطور مداوم در دمای بالا فعالیت میکنند.
هواکش گریز از مرکز فوروارد
پروانۀ فن سانتریفیوژ فوروارد، خمیده به جلو بوده و از تعداد پرههای بیشتری نسبت به پروانههای سانتریفیوژ دیگر تشکیل شده است. درواقع پرههای پروانۀ فوروارد درجهت چرخش چرخ فن خمیده میشوند. همین مسئله و شباهت آن به چرخ همستر یا قفس سنجاب، باعث شده است که با نام پروانۀ قفس سنجابی نیز شناخته شود. انحنای قرارگیری تیغههای این پروانه رو به جلو و درراستای چرخش پروانه میباشد. هواکش گریز از مرکز فوروارد تقریباً در ابعاد کوچکتری نسبت به سایر فنهای صنعتی دیگر ساخته میشود و همچنین سرعت چرخش پروانۀ این فنها نسبتاً کندتر است که موجب میشود فن سانتریفیوژ فوروارد آلودگی صوتی بسیار کمی داشته باشد. هواکش گریز از مرکز فوروارد برای کاربریهایی که نیاز به فشار استاتیکی کم و متوسط دارند، استفاده میشود. در سیستمهای انتقال مواد، که مواد مورد انتقال دارای چسبندگی هستند، پروانۀ سانتریفیوژ فوروارد توصیه نمیشود، زیرا مواد به تیغههای پروانه میچسبند و این امر باعث بههم خوردن تعادل پروانه و هواکش گریز از مرکز میشود.
به عبارت دیگر، چون هواکش گریز از مرکز فوروارد نسبت به اشیا و ذرات بزرگتر حساستر است، لذا بیشتر برای فعالیتهای مربوط به انتقال هوا یا تهویۀ مطبوع استفاده میشود. باوجود اینکه کارایی این فنها نسبت به نوع بکوارد آن کمتر است، اما فن سانتریفیوژ فوروارد قادر به انتقال هوا در شرایط افزایش فشار استاتیکی است.
انواع فن سانتریفیوژ فوروارد
فن سانتریفیوژ فوروراد با توجه به عملکرد و کاربردی که دارد، در دو نوع تکمکشه و دومکشه یا دبل فوروارد تولید میشود. این فنها ویژگیها و خصوصیتهای خاصی دارند که به شرح زیر هستند:
- فن سانتریفیوژ تکمکشۀ فوروارد (سینگل فوروارد): هواکش گریز از مرکز تکمکشه یا یکطرفۀ فوروارد درواقع نوع عادی و رایج از هواکش گریز از مرکز است. دریچۀ ورودی هوا در این فن تنها یک عدد است که میتواند حجم متوسطی از هوا را انتقال دهد.
- فن سانتریفیوژ دومکشۀ فوروارد (دبل فوروارد): نوع دومکشه یا دوطرفۀ فن گریز از مرکز منحنی به جلو، از سرعت و توان بیشتری نسبت به انواع عادی آن برخوردار است. هواکش گریز از مرکز دارای دو دریچۀ انتقال هوا در صفحات پوششی خود بوده که همین مسئله باعث افزایش کارایی و عملکرد آنها میشود.
کاربرد فن سانتریفیوژ فوروارد
- محیطهایی که نیاز به جابهجایی حجم زیادی از هوای محیط دارند، مانند: محیطهای تجاری، صنعتی و درمانی؛
- محیطهایی که میزان غبار و آلودگی بالایی دارند؛
- سیستمهای مختلف تهویۀ مطبوع، مانند: ایرواشرها، هواسازها و فنکویلها؛
- سیستمهای گرمایشی و سیستمهای جایگزینکنندۀ هوا.
پروانۀ شعاعی یا رادیال
طراحی پروانههای شعاعی به این صورت است که پرۀ پروانه مستقیماً از مرکز به سمت بیرون کشیده شدهاند. مصرف بیشتر فن سانتریفیوژ رادیال در کاربریهایی با دبی و فشار پایین بوده و دارای مزیت انتقال جریان سیال هوا به همراه نخاله و گرانولهای درشت است. هواکش گریز از مرکز رادیال یا شعاعی برای کارکرد در شرایط سخت، حتی با لرزش بالا، مناسب و بهینه خواهد بود. فن سانتریفیوژ رادیال اغلب بهعنوان فنهای انتقال مواد و برای جابهجایی مواد و ترکیبات مختلف استفاده میشوند، چراکه درمیان انواع هواکش گریز از مرکز، این نوع از آنها کمترین میزان حساسیت را نسبت به مواد و چسبندگی آنها دارد. پروانههای شعاعی در فن سانتریفیوژ دارای تیغههای مستقیم و همجهت شعاع لولههای هواکش گریز از مرکز هستند و اندازۀ ساخت محفظۀ این فن، هماندازه با لولۀ ورودی و خروجی آن خواهد بود. به همین دلیل است که در این فنها مواد با سرعت مناسبی عبور میکنند، اما صدای تولیدشده توسط آنها نیز به نسبت کاربردی که دارند کمی زیاد است. از ویژگیهای خاص فن سانتریفیوژ رادیال میتوان به سرعت و فشار بالا و حجم کم در آنها اشاره کرد. برای این مدل از پروانههای صنعتی، تیغههایی با ابعاد متنوع تولید میشوند که باعث افزایش کاربری آنها در صنایع مختلف شده است. نکتۀ جالب توجه دربارۀ هواکش گریز از مرکز رادیال این است که درصورتی که این مدل پروانه با طراحی دقیق و اصولی ساخته شود، راندمان هواکش گریز از مرکز افزایش پیدا میکند.
کاربرد فن سانتریفیوژ رادیال
- سیستمهای انتقال مواد پنوماتیکی یا فرایندهای مشابه دیگر؛
- کارخانجات و صنایع مختلف از جمله سیمان، نساجی و تولید کاغذ؛
- نیروگاههای تولید انرژی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی.
فن سانتریفیوژ بکوارد
در فن سانتریفیوژ بکوارد، تیغههای پروانه در خلاف جهت انحنا قرار گرفتهاند. این نوع از فن سانتریفیوژ برای کنترل و انتقال جریانهای گازی با بار ذرات کم یا متوسط طراحی شدهاند. تولید پروانههای بکوارد اغلب سنگینتر از نوع فوروارد آنها است، چراکه سرعت چرخش فنهای بکوارد نسبت به آنها بیشتر است. درنتیجه، نیاز به تیغههای قویتر و مستحکمتری دارند. فن سانتریفیوژ بکوارد نسبت به مدلهای دیگر دارای آلودگی صوتی بیشتر، قدرت بالاتر، سرعت بیشتر و تحمل فشار و راندمان بالاتری است. در کاربریهایی که دارای خوردگی و سایش است، پروانۀ بکوارد بسیار مناسب خواهد بود. همچنین در سیستمهای هواساز و تهویه نیز کاربرد زیادی دارد. فن سانتریفیوژ بکوارد معمولاً برای کاربردهایی با فشار بالا و جریان متوسط مناسب است. حتی میتوانند در موارد خاص جایگزین مناسبی برای فنهای سانتریفیوژ شعاعی سبکتر باشند. این فنها یک انتخاب عالی و مناسب برای شرایطی هستند که خروجی فشار بالا مدنظر است. درواقع طراحی خاص فنهای بکوارد بهعلت بهرهوری کلی از انرژی ایجادشده، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. همچنین توجه داشته باشید که نوع ذرات آلاینده، تأثیر مستقیمی در طراحی تیغۀ پروانههای سانتریفیوژ دارد.
انواع فن سانتریفیوژ بکوارد
هواکش گریز از مرکز بکوارد هم مانند فنهای فوروارد، از انواع مختلفی از لحاظ کارایی تشکیل شده است و ویژگیهای نوع فوروارد خود را دارند که عبارتند از:
- فن سانتریفیوژ بکوارد تکمکشه یا یکطرفه (سینگل بکوارد)؛
- فن سانتریفیوژ بکوارد دومکشه یا دوطرفه (دبل بکوارد).
لازم به ذکر است که نوع دیگری از فن سانترفیوژ بکوارد نیز وجود دارد که در ابعاد کوچکتری طراحی میشود. این نوع از فنهای بکوارد با نام فن بکوارد بدون حلزونی در بازار عرضه میشوند و بهعنوان فن آسانسور مورد استفاده قرار میگیرند. از برندهای پرفروش آن میتوان «فن بکوارد بدون حلزونی دمنده» را نام برد.
کاربرد فن سانتریفیوژ بکوارد
- انتقال هوای محیط و ذرات گرد و غبار؛
- تهویۀ هوای محیطهای صنعتی، تولیدی، خدماتی و درمانی.
فن سانتریفیوژ فشار قوی
فن سانتریفیوژ فشار قوی به مدلهایی از هواکش گریز از مرکز گفته میشود که توان تولید فشار بالایی دارند. فنهای فشار قوی در بازار، اسامی مختلفی مانند: هواکش فشار بالا، فن فشار مثبت و دم فشار نیز دارند. از فن سانتریفیوژ فشار قوی جهت تأمین هوا با فشار بالا (فشاری کمتر از فشار کمپرسور) در صنایعی که نیاز به فشار بالا دارند استفاده میشود. هواکش گریز از مرکز فشار قوی از نظر کاربرد بهعنوان فن مکنده (اگزاست فن) و هم بهعنوان فن دمنده (بلوئر) مورد استفاده قرار میگیرد، اما خاصیت دمندگی آن بسیار بیشتر است. این نوع فن در مدلهای مختلفی بسته به شرایط موجود طراحی میشوند. پروانۀ آنها نیز در دو مدل پروانۀ خم به عقب و پروانۀ شعاعی خاص در سایزهای متفاوت طراحی و ساخته میشود. توجه داشته باشید که اگزاست فن سانتریفیوژ فشار بالا برای محیطهایی که نیاز به دبی بالایی دارند، چندان مورد استفاده قرار نمیگیرد و برای شرایط اینچنینی بهتر است از فنهای سانتریفیوژ بکوارد استفاده شود.
کاربرد فن سانتریفیوژ فشار قوی
این نوع فنها معمولاً در صنایع زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
- کارخانههای سیمان و کورههای هوای گرم آجرپزی؛
- کورۀ هوای گرم رنگ؛
- تأمین هوای نازل مشعل کارخانههای کورۀ ذوب فلزات؛
- کارخانههای شیشهگری؛
- نفت، گاز و پتروشیمی.
طراحی فن سانتریفیوژ فشار قوی
معمولاً پروانۀ این فن بهصورت باز با شیارها و تیغههای خاص طراحی میشود و برای فشارهای متوسط بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. تیغههای این هواکش گریز از مرکز بهصورت متمایل به عقب طراحی میگردند تا مکش قویتری داشته باشند. طراحی بدنه و حلزونی فن فشار قوی بهصورت باریک بوده و پروانۀ آن نیز جز در قسمت چشمی و قسمت دایرهای فن، بسته میباشد.
نکات کاربردی برای انتخاب فن سانتریفیوژ مناسب
برای اینکه بتوانید فن سانتریفیوژ متناسب با شرایط محیط مورد نظرتان را خریداری نمایید، باید برخی نکات و موارد را بادقت بیشتری مورد بررسی قرار دهید. توجه به نکاتی که در ادامه میآید، باعث میشود که شما مناسبترین هواکش گریز از مرکز را برای کاربری مدنظرتان انتخاب کنید و با این کار بیشترین بهرهوری را از فعالیت خود داشته باشید:
- فشار مورد نیاز: با توجه به نوع کاربری و محیطی که دارید، باید توجه کنید که چه میزان فشار استاتیکی برای انتقال مورد نیاز است و براساس آن فن موردنظرتان را انتخاب کنید.
- جریان هوای مورد نیاز: فعالیت موردنظر شما به چه میزان هوای قابل انتقال نیاز دارد؟
- دمای هوای محیط: میزان سردی و گرمی هوای محیط مدنظرتان چقدر است؟ محیطهای صنعتی با دماهای بالاتر و گرمتر، هواکشهای قویتری احتیاج دارند.
- ارتفاع محیط: اندازه و بزرگی فن سانتریفیوژ در هر نوع و کاربردی که دارد، متفاوت است. برخی از آنها با اندازه و ارتفاع بسیار بلندی ساخته میشوند. لذا در انتخاب ارتفاع و ابعاد فن متناسب با محیط کارتان دقت لازم را داشته باشید.
- نوع محیط فعالیت فن: این مورد درمیان نکاتی که گفته شد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. شما باید فن سانتریفیوژ مورد نیازتان را براساس نوع محیط و هوای جریانیافته در آن انتخاب کنید. برخی محیطهای صنعتی هستند که میزان آلودگی و خورندگی در آنها بسیار بالاتر از فضاهای دیگر است.
در چنین شرایطی اگر فن متناسب با شرایط محیط خریداری نشود، فنی که به اشتباه انتخاب شده خیلی زود دچار مشکل میشود و از بین میرود.
دلایل ایجاد ارتعاش در فن گریز از مرکز
- روی پروانه رسوب انباشته میشود؛
- فن و محرکهای آن خارج از محور واحد هستند؛
- احتمال آسیب دیدن هواکش گریز از مرکز هنگام حملونقل؛
- بالانس نبودن و سایش پروانه؛
- جانمایی غیراستاندارد فن.
اگر فن سانتریفیوژ برای مدت طولانی با ارتعاش کار کند، باعث آسیبدیدگی محور و یاتاقانها میشود. به همین دلیل باید روتورها را به تعادل استاندارد رساند.
انواع اتصالات فن سانتریفیوژ
اتصالات فن سانتریفیوژ بهعنوان مکانیزمهای محرک این فنها محسوب میشوند. این اتصالات درواقع سرعت چرخش فن و میزان تغییرات سرعت در آن را تعیین میکنند. فن گریز از مرکز دارای دو نوع اتصال و درایو اصلی با نامهای «اتصال مستقیم» و «پولی تسمه» است که شرایط زیر را دارند:
- اتصال مستقیم: در این نوع اتصال، پروانه یا اصطلاحاً چرخ فنمستقیماً به شفت موتور متصل میگردد. استفاده از این نوع اتصال در فن سانتریفیوژ به این معناست که سرعت چرخش فن با سرعت الکتروموتور تقریباً یکسان است. این نوع اتصال، کاربردیترین نوع درایو در فنهای سانتریفیوژ است، چراکه هیچ انرژی تلفشدهای در سرعت چرخش موتور و سرعت پروانه ایجاد نمیشود.
- اتصال غیرمستقیم (پولی تسمه): در اتصال پولی تسمه یا غیرمستقیم، مجموعهای از تسمهها که روی محور موتور و محور پروانۀ فن نصب میشوند، انرژی مکانیکی را از موتور به فن منتقل میکنند.
سرعت چرخش فن در فنهای تسمهمحور ثابت است. درصورتی این ثبات از بین میرود که تسمه یا شل شده باشد و یا بلغزد. لغزش ایجادشده در تسمهها باعث میشود که چرخش فن تا چندصد دور در دقیقه کاهش پیدا کند.
نقصهایی که ممکن است برای فن سانتریفیوژ ایجاد شود
- عدم روشن شدن هواکش گریز از مرکز که دلیل آن میتواند پاره شدن تسمه، از جا درآمدن پولیها، گیر کردن پروانه به پوسته و مناسب نبودن ولتاژ ارسالی به الکتروموتور باشد.
- بالا بودن سطح صدای فن سانتریفیوژ که دلیل آن میتواند برخورد پروانه به مخروط ورودی، شل بودن پیچهای الکتروموتور، خراب بودن یاتاقانها، عدم انتخاب درست فولی متصل به الکتروموتور و متعادل نبودن پروانه و بالانس نبودن محور باشد.
- پایین بودن دبی تولیدی هواکش گریز از مرکز که دلیل آن میتواند اشتباه بودن جهتهای چرخش فن سانتریفیوژ، پایین بودن سرعت چرخیدن و دوران فن، بسته بودن بیش از حد دمپرها، کثیف شدن فیلترها و کوچک بودن فن انتخابشده برای کاربری مربوطه باشد.
- بالا بودن دبی تولیدی هواکش گریز از مرکز که دلیل آن میتواند چرخش اشتباه جهت فن، بالا بودن سرعت چرخیدن و دوران فن، عدم نصب دمپرهای مناسب و بزرگ بودن فن سانتریفیوژ انتخابشده برای کاربری موردنظر باشد.
دستورالعمل نگهداری و نکات ایمنی فن سانتریفیوژ
برای نگهداری و افزایش ماندگاری و استحکام فن سانتریفیوژ در هر نوع و کاربردی، یکسری از موارد و نکات باید رعایت شوند که تیم فنی گروه صنعتی هامون، چند مورد از آنها را در این قسمت معرفی کردهاند:
- عایقبندی فن: عایقبندی فن معمولاً شامل عایقسازی و جداسازی نقاط اتصالی اولیه و ثانویۀ آن میشود. عایقبندی فن سانتریفیوژ در اکثر مواقع بهدلیل وجود سیستم و کانال انجام میپذیرد. با انجام عایقکاری فنهای سانتریفیوژ، از هرگونه ارتعاش، تخریب و تشدید بین سیستم و کانال جلوگیری میشود.
- بررسی اتصالات پایۀ فن: بهترین اتصال برای پایۀ فن که مورد تأیید اکثر مهندسین و تولیدکنندگان فن سانتریفیوژ قرار دارد، محکم کردن آن به یک پایۀ بتنی که جرمی حدود 3 تا 6 برابر جرم مجموعۀ فن و موتور دارد، است. پس از اطمینان از درستی محل قرارگیری فن و تراز شدن آن، درنهایت دوغاب را ریخته و روی پایۀ بتنی را محکم کنید.
- ثبت اطلاعات درایو: هنگام راهاندازی فن بررسی نمایید که کشش درایو تسمه V و تراز درایو مطابق با معیارهای طراحی باشند. اطلاعات درایو برای تعویض قطعات و یا ایجاد تغییرات آتی در فن سانتریفیوژ مفید خواهد بود. باید از بستۀ محرک فن سانتریفیوژ نوع و اندازۀ تسمه V، مقدار تسمه، رتبۀ کشش درایو و مراکز محرک را که شامل فاصلۀ خط مرکزی از شفت موتور تا شفت فن میشود، ثبت نمایید.
- بررسی چرخش شفتها: درواقع ممکن است با توجه به نوع فن شفت، فن در چرخ، یاتاقانها یا انتهای محرکۀ دوتایی چرخش داشته باشد.
- چک و بررسی اطلاعات بلبرینگ فن یا لرزش فن: اطلاعات بلبرینگ یا لرزش فن در اغلب مواقع توسط خریداران هواکش گریز از مرکز نادیده گرفته میشود. بهتر است در چنین مواقعی سازندۀ یاتاقان، نوع و اندازه و الزامات روغنکاری بلبرینگ را یادداشت کنید. علاوهبر این موارد، توصیه میشود که دماهای یاتاقان و نیروهای G شتاب پوشش ثبت شوند.
- بررسی فرکانسهای حیاتی فنهایی که کنترلرهای VSD استفاده میکنند: بهتر است هنگام راهاندازی کنترلکنندههایی که با استفاده از سیستم VSD کار میکنند، حداقل تا حداکثر سرعت طراحی برای بررسی فرکانسهای بحرانی را که ممکن است منجر به لرزش بیشازحد شوند، بهصورت دستی تنظیم نمایید.
- هنگام راهاندازی فن سانتریفیوژ اطمینان حاصل کنید تا مواردی که در ادامه ذکر میشوند، مطابق با معیارهای طراحی باشند. این موارد عبارتند از: اسب بخار، کارکرد موتور، کشش آمپر، فاز، سیکل و ولتاژ کار.
- در زمان کارکردهای معمولی در بعضی اوقات، فنها درگیر فشارهای استاتیکی و دینامیکی غیرقابل پیشبینی قرار میگیرند که این مسئله باعث خرابی زودهنگام دستگاه میشود.
- برای جلوگیری از این موارد، هواکش گریز از مرکز باید بهصورت منظم و دقیق توسط کارشناسان فنی و باتجربه مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و مراحل اورهالسازی انجام گیرد.
- هواکش گریز از مرکز دارای قطعات و قسمتهای متحرکی بوده که ممکن است مورد سایش قرار گیرند. قسمت مهمی که باید به آن خیلی اهمیت داد، یاتاقانها هستند که باید مورد بازدید ویژه قرار گیرند، زیرا فرسایش و خرابی زودهنگام یاتاقانها باعث ساییده شدن شافت شده و درنتیجه، پروانه لنگ میشود و فن با صدای غیرعادی کار میکند.
حتماً باید به این نکته توجه داشته باشید که محل نصب و جایگذاری هواکش گریز از مرکز نباید مرطوب باشد و محل نگهداری آن نیز باید سرپوشیده باشد.
- قبل از روشن کردن فن حتماً از خالی بودن کانالها و مجراها اطمینان حاصل کنید تا ذرات و اشیای خارجی وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، موادی که جریان هوا توانایی حمل آنها را دارد، باعث آسیب رساندن به دستگاه میشوند.
- از نکات ایمنی دیگری که باید به آن توجه داشت این است که به هیچ عنوان در زمان استارت یا روشن بودن فن، مقابل جریان هوای ورودی و خروجی فن نایستید، زیرا جریان هوای مکیده یا دمیده شده توسط فن بهقدری میتواند قدرتمند باشد که بدن انسان یا هر شیء دیگری را به داخل کشیده و یا پرتاب کند.
- نکات ایمنی مربوط به تجهیزات برقی باید بهصورت مرتب بازبینی و بررسی شود.
- معمولاً جهت چرخش فن به نحوی مانند چسباندن فلشی روی بدنۀ هواکش گریز از مرکز اطلاع داده خواهد شد که با مشاهدۀ آن و با توجه به اجزای چرخشی در زمان راهاندازی الکتروموتور، جهت درست انتخاب شود.
- آمپر نیز باید با جریان الکتروموتور کوپل فن سانتریفیوژ تعادل داشته باشد.
نصب فن سانتریفیوژ
در زمان نصب هواکش گریز از مرکز به نکاتی مانند تغییر شکل فیزیکی و مکانیکی و تحت فشار نبودن پروانه و شافت توسط نیروهای خارجی توجه داشته باشید. همچنین در مواقع استفاده از لرزهگیر به این مورد توجه داشته باشید که به ترتیب و با فشردگی لازم نصب شده باشند. اتصال برق الکتروموتور کوپلشده به فن حتماً باید مشابه نمودار اتصالی صورت پذیرد که در جعبۀ تقسیم و نکات گفتهشده توسط کارخانۀ سازندۀ الکتروموتور تشریح شده است. نکتۀ مهم دیگری که برای اتصال الکتروموتور دستگاه باید به آن توجه داشت، تکفاز و سهفاز بودن الکتروموتور و ستارهای-مثلثی بودن سربندی آن است. توجه داشته باشید که کل مراحل نصب و راهاندازی فن سانتریفیوژ باید تحت نظر فردی متخصص انجام گیرد.
مراحل راهاندازی فن سانتریفیوژ
با اینکه بهتر است مراحل نصب و راهاندازی توسط کارشناسان و نیروهای فنی انجام پذیرد، اما برای اطمینان بیشتر بهتر است خودتان نیز از مراحل و نحوۀ نصب و راهاندازی فن سانتریفیوژ اطلاع داشته باشید. این مراحل به ترتیب زیر انجام میشوند:
- گریس و روغن یاتاقان را به موقع چک کنید؛
- از سفت بودن پیچها و کلیۀ اتصالات اطمینان حاصل کنید؛
- پروانه و شافت باید راحت و بدون مانع توسط دست بچرخند؛
- پس از نصب کانالهای ورودی و خروجی، استارت فن و به دور رسیدن الکتروموتور، آمپر آن چک شود؛
- حرکت چرخش پروانۀ دستگاه طبق فلش و نشانۀ آن باشد؛
- عدم داغ شدن یاتاقانها که میتوان با دست کنترل کرد؛
- پس از گذشت 2 ساعت از کار کردن هواکشگریز از مرکز اتصالات کنترل شوند و درصورت نیاز سفت گردند؛
- طی سه مرحله پس از راهاندازی و بعد از 2، 4 و 8 ساعت کارکرد میزان تنش پولی کنترل شود؛
- بهمدت 60 روز هر هفته میزان گریس و روغن کنترل شود؛
- نوع و زمان عوض کردن روغن مشابه دستورات ذکرشده در کاتالوگ SKF باشد؛
- روغن و گریس فن سانتریفیوژ مشابه نکات گفتهشده عوض شود.
سرویس بلبرینگ هواکش گریز از مرکز
در کاربریهایی که کارکرد فن سانتریفیوژ برای مصرفکننده اهمیت خاصی دارد، بلبرینگها و یاتاقانها باید به روشهای مختلفی بررسی شوند.
- بررسی صدای بلبرینگها درصورت سالم بودن: بلبرینگهای فن سانتریفیوژ بهطور معمولصدای یکنواختی دارند و اگر عیب داشته باشند، صدای غیرعادی و بمی ایجاد میکنند.
- کنترل کردن حرارت یاتاقان توسط لمس کردن با دست و یا دماسنج: اگر حرارت بیشازحد باشد و یا تغییر جهت در حرکت داشته باشد، میتواند نشانۀ زیاد یا کم بودن روغن و گریس و همچنین ورود ناخالصیهایی به این روانکنندهها باشد.
- کنترل کردن فن سانتریفیوژ و نداشتن نشتی گریس و روغن و سفت کردن مجراهای آن: درصورت ورود ناخالصی به روغن، رنگ آن تیره خواهد شد.
- تعویض روغن و گریس بهصورت مرتب: روغن و گریس بهصورت مرتب و طبق دستورالعمل تعویض شوند. همچنین از تمیز بودن پستانک ورودی روغن یا گریس اطمینان حاصل کنید.
کاربرد فن سانتریفیوژ
باوجود اینکه فن سانتریفیوژ اغلب با عنوان فنهای صنعتی شناخته میشود، اما استفاده از این هواکش گریز از مرکز محدود به صنعت نبوده و در بخشهای مختلف دیگری نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه، انواع کاربردهای فن سانتریفیوژ در بخشهای مختلف را ارائه مینماییم.
کاربردهای صنعتی فن سانتریفیوژ
- سولههای تولید؛
- کارخانههای صنعتی؛
- آشپزخانههای صنعتی؛
- کارگاهها؛
- معادن؛
- تونلها؛
- کورههای صنعتی؛
- خشککنهای ظرفیت بالا؛
- آزمایشگاههای صنعتی؛
- صنعت خودروسازی.
کاربردهای مسکونی و شهری فن سانتریفیوژ
- سالنهای اجتماعات؛
- بیمارستانها؛
- ساختمانهای اداری؛
- هتلها؛
- فن سانتریفیوژ برای ماینر؛
- پارکینگها؛
- کارواشها؛
- تهویۀ مطبوع ساختمانها؛
- آزمایشگاهها؛
- آسانسور؛
- هودهای آشپزخانه و آزمایشگاهی.
از کاربردهای دیگر هواکش گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ صنعتی برای تهویۀ هوای اماکن و محیطهایی با هوای اسیدی، با دمای بالای هوا، غلظت غبار بالا و همچنین فضاهایی با خاصیت انفجاری میتوان نام برد. لازم به ذکر است که جنس بدنه، پروانه و نوع الکتروموتور هواکش گریز از مرکز با توجه به شرایط کاری و محیطی فن انتخاب و محاسبه میشود.
قیمت فن سانتریفیوژ
فن سانتریفیوژ اغلب بهعنوان هواکشهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد و برای مصارف خانگی کاربردی ندارند، به همین دلیل در انتخاب و خرید فن سانتریفیوژ باید دقت کافی داشته باشیم. قیمت هواکش گریز از مرکز به عواملی مانند: ظرفیت هوادهی، تحمل افت فشار، توان الکتروموتور و دور الکتروموتور، شاسی دوبل و رنگ کورهای بستگی دارد. فنهای سانتریفیوژ بهدلیل تنوع در ظرفیت هوادهی، فشار و توان الکتروموتور و همچنین در مدلهای بکوارد، فوروارد، فوروارد دوبل و هواکشهای صنعتی فشار قوی دارای قیمتهای بسیار متفاوتی در بازار هستند. اگر شما برای محل کار یا کارخانه یا کورههای هوای گرم نیازمند فن سانتریفیوژ هستید، توصیه میکنیم که قبل از اقدام به خرید حتماً در انتخاب نوع فن و ظرفیت آن کارشناسیهای لازم را انجام دهید. برای استعلام قیمت فن سانتریفیوژ و خرید آن باید با کارشناسان واحد فروش گروه صنعتی هامون تماس حاصل نمایید.
اگزاست فن مکنده و موارد کاربردی آن
اگزاست فن مکنده که دستگاهی با قابلیت مکش هوا است، نوعی سیستم تهویهای بسیار ساده و کارآمد محسوب میشود که در انبارها، هود آشپزخانه، حمام و سرویسهای بهداشتی در ساختمانهای مختلف کاربرد دارد. این فنها در ابعاد و اندازههای مختلف با توان تهویهای متفاوت در بازار وجود دارند.
اگزاست فن مکنده چیست؟
اگزاست فن مکنده را میتوان یک سیستم تهویۀ پیشرفته برای ساختمانها دانست. اگرچه اگزاست فن در انواع مختلف وجود دارد، اما تمام آنها براساس یک عملکرد استوار هستند. ایمنی و امکان تهویۀ قوی برای یک مکان، مهمترین هدف استفاده از یک اگزاست فن در ساختمان است.
تجهیزات اگزاست فن عبارتند از دستگاههای فن که با استفاده از نیروی محرکۀ یک موتور الکتریکی پرقدرت، هوای یک محیط خاص را به خارج هدایت میکنند. اگزاست فن با قابلیت مکش، نوعی دستگاه کمکی برای تهویۀ هوای محیط محسوب میشود. اگزاست فنها از جمله در انبارهای لبنیات، مرغداریها، انبارهای مواد شیمیایی، گلخانهها و کاربردهای صنعتی استفاده میشوند. هر صنعتی چالشهای خاص خود را دارد که به روشهای تهویۀ متفاوتی نیاز دارد. همیشه مهم است که از تهویۀ کافی با درنظر گرفتن دما، رطوبت و سایر گازها یا مواد اطمینان حاصل شود.
کاربرد اگزاست فن
- آشپزخانه؛
- حمام؛
- سرویسهای بهداشتی؛
- استخرها؛
- انبارهای صنعتی؛
- کارخانهها؛
- اتاقهای سرور؛
- اتاق تمیز (کلین روم)؛
- رستورانها.
انتخاب اگزاست فن مکنده
این دستگاهها را با ویژگیهای منحصربهفرد و خاص آن میشناسند. در حقیقت با تکیه بر مشخصات فنی اگزاست فن میشود بهترین نوع آن را برای تهویۀ ساختمان تهیه کرد. انتخاب تجهیزات اگزاست فن برای نصب در ساختمان در مکانهای مختلف فرق میکند. با توجه به اینکه میزان آلایندهها، گرد و غبار، چربیها، دود و ذرات معلق در آن مکان چقدر است، از اگزاست فن با توان تهویۀ متفاوت استفاده میشود. علاوهبر این موارد، عوامل مختلف دیگری نیز وجود دارند که به شما در تصمیمگیری برای خرید اگزاست فن مکنده کمک میکنند و با درنظر داشتن آنها، میتوانید خرید مطمئنی داشته باشید.
کارایی اگزاست فن
این دستگاهها با قابلیت مکش هوا، از نظر ساختاری بسیار ساده اما از نظر کارایی اهمیت بسیار زیادی دارند. نصب و استفاده از انواع تجهیزات مکندۀ هوا و تهویۀ مطبوع مزایای بسیار زیادی دارد. بنابراین با توجه به طیف گستردهای از کاربردها که این دستگاهها ارائه میدهند، قیمت آنها نیز متفاوت خواهد بود.
هدف اگزوز فن مکنده
- برطرف کردن بوهای نامطبوع؛
- برطرف کردن بخار و رطوبت.
مزیت اگزاست فن برای ساختمانها
نصب و استفاده از دستگاه اگزوز فن زمانیکه مشکلات ناشی از رطوبت یا دمای زیاد، بوی نامطبوع، تولید بخار، حجم مشخصی از هوای داغ و غیره برای یک مکان خاص ایجاد شود، اهمیت بیشتری پیدا میکند. شاید با این موقعیت مواجه شدهاید که در آشپزخانه، حمام، اتاق لباسشویی، سونا یا انباری، هوای محیط در شرایط خاص، غیرقابل تحمل میشود. برای تهویۀ این مکانها به تجهیزات قوی یا دستگاههایی با ابعاد بزرگ نیاز نیست؛ تنها با استفاده از تجهیزات اگزوز فن مکنده که برروی سقف یا نزدیک سقف نصب میشوند، میتوان از طریق فعالیت موتور الکتریکی، هوای آلوده را به سمت خارج هدایت کرد.
انواع فنهای مکنده و دمنده
سیستمها و محیطهای مختلف صنعتی، آلودگی ها و نیازهای متفاوتی دارند. به همین دلیل، انواع فنها با کاربرد و قدرت متفاوت بهوجود آمدهاند که در ادامه معرفی میشوند:
- فن مکندۀ سانتریفیوژ؛
- فن آکسیال؛
- فن آکسیال دیواری؛
- فن یوتیلیتی؛
- پلاگ فن؛
- فن اگزاست مرغداری؛
- فن یوتیلیتی ایرفویل سری BAV؛
- فن یوتیلیتی فوروارد؛
- فن سانتریفیوژ فوروارد؛
- فن سانتریفیوژ فوروارد دبل؛
- فن دمنده؛
- پلاگفن بکوارد؛
- فن اگزاست آشپزخانۀ صنعتی؛
- فن آکسیال دایرکت.
ما در این مقاله برخی از فنها با استفادۀ صنعتی بیشتر را بررسی میکنیم.
فن مکندۀ سانتریفیوژ
این فن قدرت زیادی دارد و در کانالهای تهویۀ مواد انفجاری یا گازهای با دمای بالا و حتی در محیطهای اسیدی از آن استفاه میشود. تقسیمبندی فنهای سانتریفیوژ براساس شکل پروانۀ آنها انجام میشود. به فضایی که پروانه در داخل آن قرار میگیرد، «هوزینگ» میگویند و به سه دستۀ اصلی تقسیم میشوند: فن سانتریفیوژ مکندۀ فورواد، بکوارد و شعاعی.
فن مکندۀ سانتریفیوژ فوروارد
فنهای گریز از مرکز دایرهای هستند و یک مسیر چرخش دارند. در مدلهای فوروارد، تیغههای پروانهای که درون هوزینگ قرار دارند درجهت چرخش خود فن مکنده هستند. این فنها قدرت مکش متوسطی دارند و فقط برای مکش هوا خوب هستند. یعنی اگر هوایی که میخواهد از این فن عبور کند دارای ذراتی باشد که ممکن است روی فن بنشیند، نباید از این فن مکنده استفاده کرد. چون تعادل آن را بههم میزند، راندمان آن را پایین آورده و فن سروصدا ایجاد میکند.
فن مکندۀ سانتریفیوژ بکوارد
فن بکوارد کارایی بیشتری نسبت به فن فوروارد دارد و زمانیکه ذرات هم در سیستم باشند، بهخوبی میتواند مکش انجام دهد. این مورد هیچ تأثیر منفی در راندمان بالای این سیستم ندارد و شاید اصلاً به همین منظور طراحی شده است. این فن کاملاً بیصدا است و تیغههای پروانه در فن بکوارد، خلاف جهت چرخش خود فن عمل میکنند.
فن سانتریفیوژ مکندۀ شعاعی (رادیال)
در فن شعاعی، تیغهها بر مسیر کانال عمود، یعنی مانند شعاع خود فن یا کانال هستند. این فنها سرعت مناسبی برای مکش مواد و ذرات دارند و به همان نسبت راندمان آنها نیز بالاتر است. جنس این فنها تأثیر زیادی در کارایی آنها دارد و میتوان با تغییر جنس، کیفیت مکش را افزایش داد. بهطور کلی، فنهای فلزی استیل یا گالوانیزه صدای بیشتری نسبت به فنهای پلاستیکی مانند PVC دارند.
فن مکندۀ آکسیال
هواکش آکسیال با شکلهای بدون حفاظ، با حفاظ و کندانسور، موجود هستند. نوع دیگری از این فنها با نام «جت فن پارکینگ» شناخته میشوند که برای جاهایی مانند پارکینگهای بزرگ بهکار میرود. در جاهایی مانند تونلهای بزرگ که ماشینهای زیادی از آن عبور میکنند نیز از این فنها در سقف تونلها استفاده میشود. این فنها قدرت بسیار زیادی دارند و میتوانند تمام حجم دودهای تولیدشدۀ ماشینها را از آنجا پاکسازی کنند. فنهای جت پارکینگ بدون نیاز به کانالکشی کار میکنند و میتوان آنها را طوری تنظیم کرد تا در زمانهایی که تردد کمتر است، با دور آهستهتر و در زمان شلوغی با دور تندتر بچرخند. این کار باعث میشود تا هم استهلاک این فنها کمتر شود و هم میزان مصرف انرژی تا حدی کاهش یابد. تعداد پرههای این فنها قابل تغییر است و میتوانند روی قدرت مکش آنها تأثیر بگذارند. فنهای آکسیال را با توجه به سفارش خریدار، میتوان با قاب فلزی یا PVC تهیه کرد. میزان مکش و سرعت فن مکنده بالا است و درنتیجه، راندمان خوبی دارد. فن آکسیال کاربرد خانگی و صنعتی دارد و به شکلهای سهفاز و تکفاز در بازار موجود هستند.
تفاوت فن دمنده با مکنده
تفاوت از لحاظ کارکرد
فن مکنده را با نام هواکش صنعتی نیز میشناسند. هواکش صنعتی از چند پره یا تیغه که در داخل آن قرار دارد ساخته شده و وظیفۀ آن فعال نمودن جریان هوای مورد نیاز محیط است. اما فن دمنده بهصورت مکانیکی کار کرده و یک دستگاه مکانیکی به حساب میآید. درون فن دمنده یک هواکش قرار داشته و میزان هوای تولیدشده را به تمام نقاط محیط منتقل میکند. این نحوۀ کارکرد (الکتریکی و مکانیکی) اصلیترین تفاوت فن دمنده و مکنده هستند. فن دمنده در فرایند خنککاری و تهویۀ هوای محیط با تمرکز برروی نقطهای مشخص و عبور جریان هوا از سوراخهای کوچک تعبیهشده روی فن، مانع کاهش حجم هوا میشود. درصورتی که در فن مکنده، در فرایند تهویۀ هوا، حجم هوا بهسرعت کاهش مییابد.
تفاوت از لحاظ فنی
در طراحی و ساخت فن مکنده، موتور و تیغههایی تعبیه شده که وظیفۀ مدیریت و هدایت جریان الکتریسیته به محیط را برعهده دارند. فنهای مکنده شامل انواع هواکشهای جریان محوری، جریان مقابل و سانتریفیوژ میشوند. اما فنهای دمنده دارای فن، پوشش بیرونی، ورودی و خروجی هستند. وظیفۀ فن دمنده تولید و کنترل میزان هوا در یک محیط مشخص و معین است.
مقایسۀ فن دمنده و مکنده
- فن مکنده سبب جابهجایی هوا در اطراف محیط یا اتاق شده، ولی فن دمنده تنها در یک محیط و مکان مشخص کار جابهجایی جریان هوا و تهویه را انجام میدهد. جهت آشنایی بیشتر با فنهای دمنده، مطالعۀ مقالۀ «فن دمندۀ بیصدا» را به شما پیشنهاد میکنیم.
- فن مکنده برای ایجاد گاز بهمنظور جابهجایی هوا و فرایند تهویه از فشار کمتری نسبت به فن دمنده استفاده میکند.
- نسبت فشار در فن مکنده کمتر از ۱/۱ بوده، درحالیکه این نسبت در فن دمنده بین ۱/۱ تا ۲/۱ است.
- فن مکنده برای تولید هوا در کل محیط استفاده میشود، درصورتی که فن دمنده فقط میتواند در یک محل یا منطقۀ خاص فرایند تولید هوا را انجام دهد.
- فنهای مکنده شامل هواکشهای جریان محوری (آکسیال)، سانتریفیوژ و جریان متقابل هستند. درمقابل، فنهای دمنده شامل دمندههای سانتریفیوژ و دمندههای جایگزین قطبی هستند.
جت فن و توربو آن
به فنی که چهار فن محوری پرهای داشته باشد، جت فن میگویند. برخی از کاربردها و ویژگیهای جت فن به شرح زیر هستند:
- برای تهویۀ عمومی در هر مکانی که هوای فشرده در آن وجود داشته باشد.
- جت فن برای تهویۀ مخزنهای سوخت، مخزنهای پردازش و فرآوری یا سایر فضاهای محدود و برای بیرون راندن دودها و بخارهای خطرناک یا هوای آلودهشدۀ ناشی از جوشکاری، سند بلاست و سایر عملیات مشابه مناسب است.
- فشار عملیاتی درجهبندیشدۀ جت فن ۴۰ تا 110 PSI است.
- طراحی خاص آن امکان RPM(تعداد دور در دقیقه) را فراهم میکند و درعینحال میتواند هوا را جابهجا کند.
- بلبرینگها همراه با یک روانکنندۀ مصنوعی پیشرفته بستهبندی میشوند تا عمرشان طولانیتر شود.
- دقت پرهها با خارج کردن مواد از انتهای تیغهها بیشتر میشود.
- از آن میتوان بهعنوان دمنده یا اگزاست فن استفاده کرد.
- دارای محافظ فن از جنس فولاد ضدزنگ که الکتروپولیش شدهاند.
- بادوامترین هواکش در صنعت است.
- دارای طراحی پیشرفته برای چهار پرۀ آن.
- پرههای هدایتکننده وظیفۀ از بین بردن آشفتگیها بهمنظور نرم کردن جریان هوا و افزایش کارآمدی جت فن را دارند.
ویژگیهای خاص جت فن
این واحد و چرخهای فن از یک قاب قدرتمند آلومینیومی قالبگیری و ساخته شده است. تنها قسمتهای حرکتکنندۀ جت فن شفت توخالی و چرخ فن هستند. شفت هیچ گشتاوری ندارد، زیرا نمیتواند انرژی و قدرت را به چرخ فن منتقل کند، همانطور که شفت هم نمیتواند. جتها هوای فشردۀ چرخ فن را به جلو میرانند. یک قاب چرخ فن برای چهار پرۀ خود دارد که فشار استاتیک کافی برای غلبه بر مقاومت سیستمی که باید تهویه شود، تولید میکند. خروجیهای جت فقط توسط دو پره از چهار پره صورت میگیرند. دو پرۀ دیگر برش عرضی ایرفویل مناسبی برای یک نسبت القای بهتر دارند. برای داشتن کارآمدی بالاتر، قاب این دستگاه به پرههای هدایتکننده مجهز شده است. این پرهها چرخش هوایی را که از میان آنها عبور میکند خنثی کرده و جریان هوا را در جهت محوری هدایت میکنند. کارآمدی و تواناییهای جت فن براساس استانداردهای روز دنیا آزمایش و تأیید شدهاند.